حدادعادل در نشست پایانی همایش بزرگداشت یکصدمین سالگرد شهادت شیخ شهید محمد خیابانی:
شیخ شهید محمد خیابانی برای تقویت نهضت مردمی به دنبال ارتقاء فکر و فرهنگ جامعه بود
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: شیخ محمد خیابانی به فکر و فرهنگ ایران اعتقاد داشت و برای تقویت نهضت مردمی به دنبال ارتقای سطح فکر و فرهنگ مردم بود.
غلامعلی حدادعادل در همایش بزرگداشت یکصدمین سالگرد شهادت شیخ شهید محمد خیابانی گفت: شیخ محمد خیابانی از چهره هایی است که هنوز چنانکه باید شناخت و معرفی نشده است. درباره او و بسیاری دیگر از رجال معاصر (یکصدسال اخیر) تاریخ را از نو باید نوشت. این روحانی آگاه به زمان خود که رهبر یک جنبش و نهضت رهایی بخش در آذربایجان بوده و در دو دوره به عنوان نماینده مردم در مجلس انتخاب شده ، فرزند برومند آذربایجان است که همواره از ایران دفاع کرده و در نهضت مشروطه با ستارخان و باقرخان و پس از پیروزی مشروطه با مجاهدت بسیار افتخاراتی را آفریده و در نهایت به شهادت رسیده است.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: قیام شیخ شهید محمد خیابانی در واکنش به حوادث بعد از مشروطه در ایران بود، از این رو باید مشروطه و جایگاه آذربایجان و تبریز در مشروطه را شناخت. تبریز به جهت نزدیکی با اروپا، مرکز افکار نو بوده و شیخ محمد خیابانی به دلیل فضای تجدد در تبریز با افکار نو آشنا بوده و علاوه بر تسلط بر زبان های عربی، فارسی و ترکی به زبان آذری قفقازی، ترکی استانبولی، فرانسوی و روسی مسلط بوده است.
رئیس اسبق مجلس شورای اسلامی یادآور شد: شیخ محمد خیابانی با فضای زندگی در اروپا آشنا بوده و یک روحانی کاملا مقید به مبانی شرعی و امام جماعت مسجد جامع تبریز بوده است. حوادث و اتفاقات بین سال های 1285 تا 1299 هجری شمسی را باید بررسی کرد. در این 14 سال و تا زمانی که کودتای رضاخان اتفاق بیفتد، مشروطه به عنوان یک نهضت بزرگ به رهبری علما به پیروزی رسید تا این ملت را از شر استعمار و استبداد نجات دهد.
وی ادامه داد: مشروطه قرار بود برای ایران رفاه، آرامش، عدالت و قانون بیاورد، اما به هرج و مرج و دخالت بیگانگان تبدیل شد. نهایتاً کار به جایی رسید که وثوق الدوله با امضای قرارداد 1919 خواست که ایران را به مستعمره انگلیس تبدیل کند. ایران در آن سال ها به میدان دخالت روسیه از شمال و انگلیس از جنوب تبدیل شده بود و در این وضعیت شاهد چندین قیام هستیم. آزادیخواهان و بزرگمردان و ایران دوستان به پا خاستند، از یکسو میرزا کوچک خان جنگلی و از سوی دیگر دلیران تنگستان، شیخ محمد خیابانی از آذربایجان و مدرس در تهران نیز تلاش کردند تا استقلال ایران را حفظ کنند و ارزش های مشروطیت بازگردد.
وی گفت: شیخ شهید محمد خیابانی در مقابل روس ها و انگلیسی ها ایستاد، همچنین به مبارزه با عثمانی ها که دنبال جدایی آذربایجان از ایران بودند، پرداخت. وی همچنین در مقابل فئودال ها که به دنبال تسلط بر توده های مردم بودند، ایستاد. در شرایطی که در دولت مرکزی افرادی مانند وثوق الدوله حضور داشتند و خیابانی به آنها اعتماد نداشت.
حداد عادل اظهار کرد: گاهی شیخ محمد خیابانی را به عنوان یک چهره یاغی حکومت مرکزی معرفی می کنند، در حالی که این حقیقت ندارد و وی به دنبال تعمیم موفقیت در آذربایجان به سراسر ایران بود. پیشنهاد کلمه آزادیستان برای استان آذربایجان نشان از اتصال او به کل ایران است. خیابانی به فکر و فرهنگ ایران اعتقاد داشت و برای تقویت نهضت مردمی به دنبال ارتقای سطح فکر و فرهنگ مردم بود.
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: انقلاب اسلامی در ادامه همین مسیر به دست امام خمینی (ره) پیروز شد، لذا امروز ادای احترام به شهید خیابانی تلاش برای حفظ انقلاب است.