همایش یکصدمین سالگرد شهادت شیخ محمد خیابانی با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، شخصیتهای کشوری و استانی، اساتید و دانشجویان و طلاب در تبریز برگزار شد.
در این همایش دو روزه که روز نخست آن در تبریز و شبستر برگزار شد و روز دوم در مجلس شورای اسلامی برگزار می شود، ۱۱۰ مقاله به دبیرخانه واصل شده که کمیته علمی، ۳۶ مقاله را مورد پذیرش قرار داده و این مقالات در قالب کتاب مجموعه مقالات ارائه شده است.
شیخ شهید محمد خیابانی یکی از رجال نقش آفرین در تاریخ ایران و آذربایجان بود و تاریخ از وی به عنوان یکی از بزرگترین رهبران مبارزات مشروطه در آذربایجان یاد میکند.
شیخ شهید محمد خیابانی از شخصیتهای تاثیرگذار در تاریخ یکصد سال گذشته است و بارها نام ایشان به نیکی از زبان امام راحل و رهبر معظم انقلاب ذکر شده است. ایشان نماینده دور دوم و چهارم مشروطه از سوی آذربایجان بود و هدف وی پیاده کردن قانون اساسی و مشروطه ابتدا در منطقه آذربایجان و سپس گسترش آن در کل کشور بود.
با توجه به ارزشمند بودن زندگی و شخصیت این شهید بزرگوار ستاد بزرگداشت ایشان با پیشنهاد مجمع نمایندگان آذربایجان شرقی و با موافقت رئیس مجلس شورای اسلامی شکل گرفت.
شیخ شهید محمد خیابانی بدنبال پیاده کردن قانون اساسی بود.
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز با بیان اینکه در تاریخ مبارزان انقلابی ایران هرجا مبارزه ای بی امان علیه جریان غرب وجود داشت، چهره روحانی مجاهدی دیده می شود، اظهار کرد: شیخ شهید محمد خیابانی از جمله روحانیونی بود که به علم فقه، هندسه و نجوم مسلط بود و در هر شرایطی مطابق با نیاز، روشهایی را برای تحقق اهداف ملت مسلمان به کار میبرد.
حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی آل هاشم گفت: قیام شیخ محمد خیابانی بیشتر قیامی ضد استبدادی و ضدارتجاعی بوده و او به دنبال پیاده کردن قانون اساسی، مشروطیت و آزادی خواهی در ایران بود.
وی خاطرنشان کرد: شیخ محمد خیابانی مورد تحلیلها و تفسیرهای مختلفی قرار گرفته است، اما این تحلیلها متمایز بوده و آنچه مسلم است، قیام وی بیشتر قیامی ضد استبدادی و ضدارتجاعی بوده است.
وی با بیان اینکه تجزیه طلبی و استقلال آذربایجان جایگاهی در اندیشه وی نداشته است، گفت: با استناد به محتوای نطقهای شیخ شهید و بر خلاف باوری که برخی هم عصران وی و برخی از محققان امروزی دارند، اندیشه تجزیه طلبی و استقلال آذربایجان هیچ گونه جایگاهی در افکار، اندیشهها و انگیزه قیام او ندارد، به طوری که اگر مجموع سخنرانیهای ایشان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم، میبینیم که حتی یک بار از تجزیه یا استقلال آذربایجان سخن به میان نیامده است.
امام جمعه تبریز اظهار کرد: از بررسی سخنان رهبر قیام تبریز و موضعگیریهای او چنین برمیآید که قیام مجاهدان تبریز به منظور قطع دست اجانب از سلطه پیدا کردن بر کشور و منافع آن، از بین بردن استبداد، احیا و اجرای قانون مشروطیت، سروسامان دادن به اوضاع آشفته کشور، حفظ استقلال همه جانبه کشور، همکاری با نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان در راه اصلاح اوضاع کشور و بیدار کردن مردم بوده است.
حجتالاسلام آل هاشم با اشاره به علل شکست قیام شیخ شهید محمد خیابانی گفت: خیانت عوامل بیگانه، کم بودن نیروهای مقاومت، اعتماد بیش از حد به افراد به ظاهر خوب و عدم همکاری همپیمانان خیابانی از دلایل این شکست بود.
وی با اشاره به برخی از جملات شیخ شهید محمد خیابانی اظهار کرد: این شیخ شهید تاکید داشت که «ملتی که از مرگ نمیترسد، هرگز نمیمی میرد» و «اولین لازمه شرافت هر ملت، استقلال است».
شیخ محمدخیابانی ضد استبداد بود
استاندار آذربایجان شرقی در همایش بین المللی گرامیداشت یکصدمین سالگرد شهادت شیخ محمد خیابانی، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در سخنرانی تلویزیونی ۲۹ بهمن فرمودند که آذربایجان چند ویژگی بارز از جمله نخبه پروری در علم، سیاست، هنر، جریان سازی در تاریخ و داشتن غیرت شدید نسبت به ایران دارد.
محمدرضا پورمحمدی خاطرنشان کرد: یکی از چهره های جریان ساز و نقش آفرین در کشور که اهل آذربایجان بود، شیخ شهید محمد خیابانی است.
وی با بیان اینکه آذربایجان همچون آذری تابناک در تاریخ ایران می درخشد، افزود: هر زمان که جان ایران به سردی گراییده، آذربایجان با گرمای خود به این کشور گرمی بخشیده است.
استاندار آذربایجان شرقی گفت: شیخ شهید محمد خیابانی ضد استبداد بود و به دلیل نگرانی از دستاوردهای نهضت مشروطه ناگزیر بود قیام کند، این شهید بزرگوار همواره دشمن بیگانگان بود و برای مخالفت با قرارداد ۱۹۱۹ و نجات کشور از نابسامانی قیام کرد.
پورمحمدی یادآور شد: امروز برماست که از این انقلاب که ودیعه ای از خون های پاک شهداست، حفظ و صیانت کنیم.
شیخ شهید محمد خیابانی مدرس ثانی بود.
مسئول ستاد بزرگداشت شیخ شهید محمد خیابانی نیز با بیان اینکه شیخ شهید محمد خیابانی به حق مدرس ثانی بود، اظهار کرد: بعد از حدود یکصد سال، رییس مجلس با اقدام شایسته و با تشکیل ستاد بزرگداشت شهادت شیخ محمد خیابانی موافقت کردند.
حجت الاسلام و المسلمین سید محمدرضا میرتاج الدینی ادامه د اد: شیخ شهید محمد خیابانی همرزم شهیدانی چون ثقة الاسلام، ستارخان و باقرخان، میرزاکوچک خان جنگلی و آیت الله مدرس بود.
وی گفت: بعد از اینکه مجلس به توپ بسته شد و اولین شهید مجلس نیز میرزا ابراهیم آقا نماینده تبریز بود، مردم تبریز قیام کردند و شیخ شهید محمد خیابانی در این جمع سخنرانی کرد و قیام ۱۱ ماهه از آنجا شکل گرفت که ستارخان فرمانده قیام بود.
میرتاج الدینی با بیان اینکه شیخ شهید محمد خیابانی ضد استبداد، ضد بیگانگان، اهل بصیرت و صبر مقاومت بود، اظهار کرد: استاد حکیمی در کتاب «بیدارگران اقالیم قبله» فصلی را به توصیف شهید خیابانی اختصاص داده است که عنوان این فصل را عقل بیدار انتخاب کرده و این گونه نوشته است که «سخنان این عالم مصلح اسلامی برای صد سال بعد از خودش گفته شده است».
مسئول ستاد بزرگداشت شیخ شهید محمد خیابانی اضافه کرد: در مدت زمان کوتاهی مسائل فرهنگی و رسیدگی به محرومان در آذربایجان به اوج خود رسید.
میرتاج الدینی با تاکید بر شناساندن شیخ شهید محمد خیابانی به نسل جدید، گفت: انتظار ما از صدا و سیما این است که سریال تاریخی شیخ شهید محمد خیابانی ساخته شود و در همین راستا اهالی هنر و فرهنگ و خیرین استان نیز اعلام آمادگی کردند.
در این همایش از تمبر یادبود شیخ شهید محمد خیابانی و نیز کتابهای متعدد و مجموعه مقالاتی که به صورت کتب در آمده است رونمایی شده و از تعدادی از افراد و نهادهای همکاری کننده با ستاد، تجلیل به عمل آمد .